Cho vay tiêu dùng: góc nhìn từ người “trong cuộc”

Vừa tốt nghiệp đại học và đang chuẩn bị đi làm anh Duy Anh (cư trú tại quận Thanh Xuân, Hà Nội) dự định mua chiếc Honda Air Blade làm phương tiện đi lại. Được gia đình hỗ trợ 10 triệu cộng với khoản tiết kiệm đi làm thêm vẫn thiếu 20 triệu nên anh quyết định tham gia vay vốn dịch vụ tín dụng tiêu dùng.

Thủ tục đơn giản, giải ngân nhanh

Sau khi tìm hiểu và được nhân viên của một công ty tài chính tư vấn, không ngần ngại anh Duy Anh đã quyết định làm thủ tục vay ngay, vì mỗi tháng trả góp một chút không phải là vấn đề quá lớn. Thủ tục vay cũng hết sức đơn giản và chưa đầy nửa tiếng anh đã có thể mang xe về nhà. “Do tìm hiểu trước về các công ty cho vay tiêu dùng nên tôi dễ dàng lựa chọn được gói vay thích hợp. Giấy tờ cần thiết cũng được chuẩn bị sẵn nên chỉ ký hợp đồng là xong”, anh Duy Anh nói.

Túc trực thường xuyên tại cửa hàng bán xe máy, nhân viên một công ty tài chính cho biết, khách hàng mua xe muốn vay tiêu
dùng chỉ cần cung cấp chứng minh thư nhân dân và sổ hộ khẩu để có thể dễ dàng sở hữu các dòng xe máy Honda, Yamaha, Suzuki mà không cần phải trả trước. Khách hàng cũng không phải quá lo lắng về việc trả nợ bởi việc trả góp hơn 500 nghìn đồng mỗi tháng với thời hạn cho vay lên tới 2 năm giúp người đi vay thuận tiện hơn trong việc quản lý tài chính.

Cũng quyết định vay từ công ty tài chính khi mua trả góp chiếc điện thoại Iphone 6 Plus vừa được tung ra thị trường, chị Hà Phương (quận Hai Bà Trưng – Hà Nội) cho biết: “Chiếc điện thoại cũ vừa bị hỏng nên mình muốn mua ngay một chiếc mới thay thế. Tuy nhiên, do vừa góp vốn với một người bạn mở cửa hàng quần áo nên chưa có tiền ngay. Số tiền không quá lớn nên mình ngại vay ngân hàng, vì thủ tục của ngân hàng rất phức tạp. Chính vì vậy, mình đã chọn hình thức vay trả góp của một công ty tài chính có nhân viên hỗ trợ ngay tại cửa hàng điện thoại. Hợp đồng vay cho thấy, các quy định hết sức rõ ràng, đặc biệt việc giải ngân nhanh chóng, giấy tờ chứng minh không quá phức tạp và thuận tiện nên mình không đắn đo gì nhiều”.

Điện thoại smartphone là một trong những mặt hàng được mua rất phổ biến bằng hình thức vay tiêu dùng vì những ưu đãi hấp dẫn như 0% tiền lời.

Nằm bắt được nhu cầu của người tiêu dùng, các công ty tài chính hiện đang tập trung chủ yếu vào 3 dòng sản phẩm “hot” là cho vay mua xe máy, cho vay mua sắm đồ điện tử gia dụng và dịch vụ cho vay tiền mặt. Các sản phẩm này, đã đáp ứng được phần lớn nhu cầu chi tiêu, mua sắm của khách hàng. Các khoản vay từ 1 – 2 triệu đồng tới vài chục triệu đồng đều được đáp ứng nhanh gọn.

Hài hòa lợi ích

Theo ThS. Nguyễn Thị Hiền, Trưởng phòng Viện nghiên cứu khoa học, Viện Chiến lược ngân hàng, hoạt động cho vay tiêu dùng đang ngày càng phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng ở hầu hết các phân khúc thị trường, như một xu hướng tất yếu gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Có thể thấy, xu hướng cho vay tiêu dùng tại Việt Nam tăng mạnh trong vài năm trở lại đây, nở rộ nhất là trong bộ phận khách hàng trẻ. Theo thống kê của một công ty cho vay tiêu dùng hàng đầu Việt Nam, tỷ lệ giới trẻ độ tuổi từ 20 đến 30 chiếm đến 51% trong tổng số khách hàng.

Tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực này cũng hết sức ấn tượng, kết quả nghiên cứu của Viện Chiến lược ngân hàng cho thấy, trong 7 năm qua, tổng dư nợ cho vay tiêu dùng ở Việt Nam đã tăng trưởng trung bình khoảng 20%/năm, tính bình quân đạt xấp xỉ 1,5 triệu đồng/người. Hoạt động cho vay tiêu dùng đã trở thành xu hướng tất yếu của nền kinh tế với hàng loạt lợi ích như: Tăng khả năng tiếp cận dịch vụ tín dụng chính thức cho người dân, nhất là đối với nhóm khách hàng dưới chuẩn, người nghèo, người thu nhập thấp, kích cầu tiêu dùng, giảm nguy cơ về “tín dụng đen”…

Xu hướng cho vay tiêu dùng tại Việt Nam tăng mạnh trong vài năm trở lại đây, nở rộ nhất là trong bộ phận khách hàng trẻ.

Tuy nhiên, vấn đề về lãi suất vẫn luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Giới chuyên gia cho rằng, trước sự phát triến nhanh chóng của hoạt động cho vay tiêu dùng, vấn đề quản lý cần được đặt lên hàng đầu, nghĩa là quản lý làm sao để vừa tạo điều kiện thúc đẩy thị trường, lại vừa đảm bảo được hài hòa lợi ích giữa khách hàng và các tổ chức cung cấp dịch vụ.

“Bản chất quan trọng nhất của vấn đề này là do đối tượng và phương thức cho vay của ngân hàng và công ty tài chính khác nhau, nên mức độ rủi ro của khoản vay cũng rất khác nhau. Các công ty tài chính hướng đến nhóm đối tượng dưới chuẩn cấp tín dụng của ngân hàng với các khoản vay nhỏ, không tài sản đảm bảo, thủ tục lại đơn giản, nhanh chóng. Nguy cơ rủi ro rất lớn, cộng với chi phí đầu vào cao do không được trực tiếp huy động vốn từ dân cư, giá trị của khoản vay thấp, kỳ hạn ngắn nên chi phí thu hồi nợ, quản lý, phí phục vụ cao hơn bình thường… Điều này buộc các công ty phải áp dụng mức lãi suất cao”, phân tích điều này, ông Phạm Xuân Hòe, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược NHNN cho biết.

E.L